Historia geodezji

Początki geodezji sięgają 3-5 tysięcy lat przed naszą erą, kiedy to stało się istotne zmierzenie odległości, kąta prostego czy powierzchni kawałka pola uprawnego. Od początku ludzie zadawali sobie pytania o kształt i rozmiary Ziemi, a dzięki odkryciom geodezyjnym poznano jej prawdziwy kształt.

Greccy uczeni tacy jak: Anaksymander (ok. 610- 546r. p.n.e.), Pitagoras (ok.572- 497r. p.n.e.) i Arystoteles (384- 322r. p.n.e.) sformułowali tezę o kulistości naszej planety. Pierwszego pomiaru promienia Ziemi dokonał Eratostenes z Cyreny (ok. 275- 194r. p.n.e.), a następnie Posidonus. Eratostenes zauważył, że w czasie przesilenia letniego tyczka wbita pionowo w ziemię rzuca cień o różnej długości w miastach Syena i Aleksandria. Wykonując odpowiednie pomiary okazało się, że bardzo dokładnie obliczył odległość, która wynosiła 7420 km. Jedna z najstarszych map została znaleziona w wykopaliskach ruin miasta Go-Sur w Mezopotamii datowana na około 2400 – 2200 lat p.n.e. W III w. p.n.e. Heron (285-222 p.n.e) napisał pierwszy podręcznik geodezji praktycznejpt Dioptryko, a wiek później zostały ustalone pojęcia współrzędnych geograficznych.

W starożytnym Egipcie istniał podręcznik prezentujący zasady miernictwa, natomiast
w starożytnych Chinach istniała instytucja pomiaru i sporządzania map. W starożytnym Rzymie prace geodezyjne były wykonywane przy budowie drógi akweduktów. Zajmowały się tym osoby zwane agrimensori, których można uznać za prekursorów współczesnych geodetów. W okresie wczesnego średniowiecza Arabowie rozwinęli pomiary hydrograficzne, prowadzili obserwacje astronomiczno – geodezyjne. Około 1450 roku posługiwali się kompasem.

Wraz z rozwojem technologicznym, kiedy odkrywano nowe tereny, zadania geodety ulegały poszerzeniu o konieczność sporządzania map nowoodkrytych obszarów, dokładnego badania kształtu i rozmiarów Ziemi oraz badaniu dynamicznych zjawisk zachodzących w przyrodzie. Rozwój geodezji w Europie był wynikiem wzrastających potrzeb gospodarczych. Pod koniec XVI wieku Pedro Nunez wynalazł noniusz, co pozwoliło zwiększyć dokładność pomiaru kątów. Francuski uczony J. Fernel w 1528 roku wykonał pierwsze pomiary południka w Europie. W. Snellius w latach 1615 -1617 stworzył, w celu pomiaru południka, metodę triangulacji. Jest to metoda polegająca na określeniu wielkości wszystkich kątów i jednej długości w sieci składającej się z trójkątów. Służy on do określenia współrzędnych wszystkich punktów sieci triangulacyjnej.

Gerard Merkator (właściwie Geert de Kremer) był XVI-wiecznym flamandzkim geografem, który zasłynął jako autor mapy opartej na tzw. odwzorowaniu walcowym równokątnym. Zgodnie z tym pomysłem następuje prosty rzut powierzchni Ziemi na kształt walca, a następnie jego „rozwinięcie” w formę mapy. Południkom i równoleżnikom faktycznie znajdującym się na planecie na płaskiej mapie odpowiadają odcinki, pomiędzy którymi znajdują się kąty proste.