Historia Geodezji Urządzeniowo – Rolnej                                       i Jednostek Geodezji Urządzeniowo – Rolnej w Polsce

Poniżej prezentujemy Rys historyczny Jednostek Geodezji Urządzeniowo-Rolnej w Polsce:

W okresie dwudziestolecia międzywojennego zadania z zakresu geodezji urządzeniowo-rolnej wykonywane przez obecne Jednostki Geodezji Urządzeniowo-Rolnej, nazywane potocznie Wojewódzkimi Biurami Geodezji, realizowały Okręgowe Urzędy Ziemskie, powołane do życia ustawą z dnia 6 VII 1920 r. o organizacji urzędów ziemskich (Dz. U. 1920, nr 70, poz. 461), zastąpiona ustawą 11 VIII 1923 r. (Dz. U. 1923, nr 90, poz. 706). Do głównych zadań Urzędów Ziemskich należała regulacja obrotu ziemią, realizacja reformy rolnej a także prowadzenie prac nad przebudową ustroju rolnego, parcelacje i scalenia gruntów (komasacje), likwidacja służebności gruntowych oraz sprawy melioracji gruntów. Przy urzędzie funkcjonował organ kolegialny-Okręgowa Komisja Ziemska, która orzekała w sprawach spornych w postępowaniach regulacyjnych, scaleniowych i znoszenia służebności oraz wykupu i przejmowania nieruchomości na cele reformy rolnej.

Likwidacja Okręgowych Urzędów Ziemskich jako samodzielnych instytucji nastąpiła w roku 1934, z chwilą włączenia ich do Urzędów Wojewódzkich (Dz. U. 1933, nr 85, poz. 635). W związku z tym, począwszy od 1934 r. obowiązki Okręgowych Urzędów Ziemskich zostały przejęte przez Wydziały Rolnictwa poszczególnych Urzędów Wojewódzkich.

Po II wojnie światowej 15 sierpnia 1944 r. zostały reaktywowane Wojewódzkie Urzędy Ziemskie. Następnie na podstawie dekretu z dnia 12 sierpnia 1946 r. o zespoleniu urzędów ziemskich z władzami administracji ogólnej (Dz. U. Nr 43 poz. 248) oraz zarządzenia wykonawczego Ministrów Rolnictwa i Reform Rolnych, Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z 24 stycznia 1947 r. (niepublikowane) Wojewódzkie Urzędy Ziemskie zostały włączone w zakres działania Urzędów Wojewódzkich jako Działy Rolnictwa i Reform Rolnych.

20 marca 1950 roku została wprowadzona ustawa o terenowych organach jednolitej władzy państwowej. Na mocy tej ustawy zniesione zostały urzędy wojewódzkie, powiatowe i gminne oraz organy wojewodów, starostów i wójtów. W ich miejsce zostały powołane wojewódzkie, powiatowe i gminne rady narodowe, których organami wykonawczymi i zarządzającymi zostały prezydia. W wyniku tych zmian powstały Wydziały Rolnictwa i Leśnictwa Prezydiów Wojewódzkich Rad Narodowych.

W wyniku kolejnej reorganizacji administracji dnia 1 kwietnia 1953 roku powołane zostały do życia jednostki organizacyjne geodezji urządzeniowo-rolnej o nazwie Wojewódzkie Zarządy Urządzeń Rolnych a następnie z dniem 1 maja 1954 roku na Zarządy Urządzeń Rolnych.

Dnia 1 lipca 1958 roku nastąpiła reorganizacja Zarządów Urządzeń Rolnych w poszczególnych województwach w wyniku której powstały Wojewódzkie Biura Geodezji i Urządzeń Terenów Rolnych (używano takiej nazwy do 11 sierpnia 1965).

Od 12 sierpnia 1965 r. na mocy Zarządzenia Ministra Rolnictwa dotychczasowa nazwa jednostek zmieniona została na Wojewódzkie Biura Geodezji i Urządzeń Rolnych.

Następnie Uchwałą Nr 122/75 Rady Ministrów z dnia 10 lipca 1975 roku w sprawie utworzenia Wojewódzkich Biur Geodezji i Terenów Rolnych oraz zadań w zakresie gospodarki ziemią powołano do życia Wojewódzkie Biura Geodezji i Terenów Rolnych a następnie Zarządzeniem Nr 143 Ministra Rolnictwa z dnia 19 VII 1975 r. w sprawie organizacji i zakresu działania Wojewódzkich Biur Geodezji i Terenów Rolnych określono zakres i zasady ich organizacji i działania.

Z dniem 1 stycznia 1999 r. przeprowadzono kolejną reformę administracji państwowej. W wyniku reformy powstało 16 województw, w ramach których powstała administracja rządów i samorządowa. Z tą chwilą Wojewódzkie Biura Geodezji i Terenów Rolnych łącznie z przypisanymi im zadaniami włączono w struktury nowo powstałych województw samorządowych a nazwy Jednostek Geodezji Urządzeniowo- Rolnej zostały zmodyfikowane stosownie do uchwał Sejmików poszczególnych Województw.

I tak obecnie istnieją w Polsce następujące Jednostki Geodezji Urządzeniowo-Rolnej:

               1)      Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Gdańsku;

               2)      Wojewódzkie Biuro Geodezji w Białymstoku;

               3)      Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Zielonej Górze;

               4)      Wielkopolski Zarząd Geodezji, Kartografii i Administracji Mieniem w Poznaniu;

               5)      Mazowieckie Biuro Geodezji i Urządzeń Rolnych w Ostrołęce;

               6)      Dolnośląskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych we Wrocławiu;

               7)      Wojewódzkie Biuro Geodezji w Łodzi;

               8)      Wojewódzkie Biuro Geodezji i Urządzania Terenów Rolnych w Lublinie;

               9)      Częstochowskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Częstochowie;

              10)  Beskidzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Żywcu;

              11)  Krakowskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Krakowie;

              12)  Świętokrzyskie Biuro Geodezji w Kielcach;

              13)  Podkarpackie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Rzeszowie.

W dniu 6 lipca 2020 roku minęło 100 lat od powołania do życia dnia 6 lipca 1920 roku Okręgowych Urzędów Ziemskich. Zatem w 2020 roku obchodziliśmy 100 rocznicę istnienia Jednostek Geodezji Urządzeniowo-Rolnej w Polsce. Nazwa Jednostek Geodezji Urządzeniowo-Rolnej na przestrzeni 100 lat zmieniała się wielokrotnie. Ciągłością potwierdzającą tożsamość jednostek jest przepływ pracowników oraz główne strategiczne działanie jakim jest realizacja scaleń gruntów. Po odzyskaniu niepodległości scalenia gruntów umiejscowione były w Urzędach Ziemskich a obecnie prace te w oparciu o ustawę o scalaniu i wymianie gruntów realizują Jednostki Geodezji Urządzeniowo-Rolnej powołane do życia uchwałami Sejmików poszczególnych Województw.

Główne zadania Jednostek Geodezji Urządzeniowo-Rolnej, to realizacja scaleń  i wymian gruntów, sporządzanie planów urządzeniowo-rolnych oraz inne prace urządzeniowo-rolne i prace geodezyjno- kartograficzne na rzecz samorządów województw, które przyczyniają się do rozwoju poszczególnych regionów Polski. Według danych z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w latach 1919 – 2018 zrealizowano w całej Polsce prace scaleniowe o łącznej powierzchni 11 320 777 hektarów (odpowiednio: 5 422 329 ha przed wojną i 5 898 448 po wojnie, z pominięciem okresu 1948 – 1968), przyczyniając się tym samym do wzrostu efektywności gospodarowania i podniesienia konkurencyjności polskiego rolnictwa oraz do zrównoważonego i zgodnego z oczekiwaniami lokalnej społeczności, rozwoju obszarów wiejskich.

W załączeniu prezentacja w formacie PDF- pobierz (PDF 2,3 MB)