Historia WBGiUTR w Lublinie

Historia WBGiUTR w Lublinie to historia jednostek geodezji urządzeniowo–rolnej
w województwie lubelskim, która obejmuje okres od 6 lipca 1920 r.
czyli od powstania Okręgowego Urzędu Ziemskiego w Lublinie.

W 1918 roku organem właściwym dla spraw przebudowy ustroju rolnego została Okręgowa Komisja Ziemska ustanowiona rozporządzeniem Rady Ministrów z 18 X 1918 r. (Dz. P. Kr. P. 1918,nr 13, poz. 25). Wojewódzkie Biuro Geodezji i Urządzania Terenów Rolnych w Lublinie (nazwa obecna) w swojej historii przechodziło wiele przekształceń. Na każdym etapie istnienia WBGiUTR w Lublinie była jednostką geodezji urządzeniowo – rolnej, której strategicznym działaniem była realizacja scaleń gruntów (komasacja) i innych prac urządzeniowo – rolnych. Przed drugą wojną światową prace te realizowane był przez Okręgowe Urzędy Ziemskie, których podstawą  do utworzenia była ustawa z dnia 6 lipca 1920 roku o organizacji urzędów ziemskich (Dz.U. 1920, nr. 70, poz. 461) zastąpiona ustawą z dnia 11 sierpnia 1923 r. (Dz.U. 1923, nr. 90, poz. 706). Siedzibą Okręgowego Urzędu Ziemskiego w Lublinie było miasto Lublin, w latach 1928 – 1934 siedziba mieściła się w budynku „Pod zegarem” na rogu ul. Uniwersyteckiej i Idziego Radziszewskiego (adres: Uniwersytecka 3). Urzędy ziemskie składały się z następujących działów: administracyjnego, urządzeń rolnych, technicznego i osobowego. Najważniejszą częścią okręgowych urzędów ziemskich był dział urządzeń rolnych. Do zadań urzędu należała regulacja obrotu ziemią, realizacja reformy rolnej a także prowadzenie prac nad przebudową ustroju rolnego, parcelacje i scalenia gruntów (komasacje), likwidacja służebności gruntowych oraz sprawy melioracji gruntów. Zakresem swego działania urząd obejmował powiaty: bialskopodlaski, biłgorajski, chełmski, garwoliński, hrubieszowski, janowski, konstantynowski, krasnostawski, lubartowski, lubelski, puławski, radzyński, siedlecki, sokołowski, tomaszowski, węgrowski, włodawski i zamojski. Przy urzędzie funkcjonował organ kolegialny – Okręgowa Komisja Ziemska, która orzekała w sprawach spornych w postępowaniach regulacyjnych, scaleniowych i znoszenia służebności oraz wykupu i przejmowania nieruchomości na cele reformy rolnej.

                Likwidacja Okręgowego Urzędu Ziemskiego jako samodzielnej instytucji nastąpiła w roku 1934, z chwilą włączenia go do Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego (Dz. U. 1933, nr 85, poz. 635). W związku z tym, począwszy od 1934 r. obowiązki Okręgowego Urzędu Ziemskiego w Lublinie zostały przejęte przez Wydział Rolnictwa Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego.

Po drugiej wojnie świtowej zarządzeniem kierownika Resortu Rolnictwa i Reform Rolnych PKWN
na podstawie dekretu Krajowej Rady Narodowej z dnia 15 sierpnia 1944 r.  o organizacji wojewódzkich
i powiatowych urzędów ziemskich (Dz. U. Nr 2 poz. 4) został powołany Wojewódzki Urząd Ziemski w Lublinie, którego siedziba mieściła się w budynku przy ul. Wyszyńskiego 11. WUZ dzielił się na wydziały: Administracyjny, Rolniczy, Leśny, Urządzeń Rolnych, Techniczno-Pomiarowy, Wodno-Melioracyjny, Finansowy, Prawny
i Weterynaryjny. Stanowiska prezesów w tym czasie pełnili kolejno: Edward Grudziński, Jan Bilski i Henryk Piątkowski.

                Następnie w wyniku zarządzenia Wojewody Lubelskiego z dnia 28 lutego 1947 r. wydanego na podstawie dekretu z 12 sierpnia 1946 r. o zespoleniu urzędów ziemskich z władzami administracji ogólnej (Dz. U. Nr 43 poz. 248) oraz zarządzenia wykonawczego Ministrów Rolnictwa i Reform Rolnych, Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z 24 stycznia 1947 r. (niepublikowane) Wojewódzki Urząd Ziemski w Lublinie został włączony
w zakres działania Urzędu Wojewódzkiego Lubelskiego jako Dział Rolnictwa i Reform Rolnych, który dzielił się na wydziały: Urządzeń Rolnych, Pomiarów Rolnych i Finansów Rolnych. Na Dyrektora tego działu powołano inż. Stanisława Żakiewicza.

20 marca 1950 roku została wprowadzona ustawa o terenowych organach jednolitej władzy państwowej. Na mocy tej ustawy zniesione zostały urzędy wojewódzkie, powiatowe i gminne oraz organy wojewodów, starostów i wójtów. W ich miejsce zostały powołane wojewódzkie, powiatowe i gminne rady narodowe, których organami wykonawczymi i zarządzającymi zostały prezydia. W wyniku tych zmian powstał Wydział Rolnictwa
i Leśnictwa Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w skład którego wchodziły trzy oddziały: Urządzeń Rolnych, Pomiarów Rolnych i Finansów Rolnych. Kierownikami poszczególnych oddziałów zostali: Witold Izbicki, Franciszek Sapiecha i Roman Łuzaj.

W wyniku kolejnej reorganizacji administracji dnia 1 kwietnia 1950 roku powołana została do życia jednostka organizacyjna o nazwie Wojewódzki Zarząd Urządzeń Rolnych w Lublinie, który podlegał
pod Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie. Do jednostki WZUR w Lublinie zostały włączone wszystkie oddziały Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa PWRN w Lublinie, etaty i pracownicy. Na dyrektora WZUR
w Lublinie powołany został inż. Włodzimierz Ginko a następnie Sławosz Kozłowski.

1 maja 1954 roku Wojewódzki Zarząd Urządzeń Rolnych w Lublinie zmienił nazwę na Zarząd Urządzeń Rolnych w Lublinie, który składał się z Oddziału Urządzeń Rolnych i Oddziału Geodezji. Po ukazaniu się dekretu
z dnia 2 lutego 1955r. o ewidencji gruntów i budynków podstawowym zadaniem jednostki było wykonywanie aktualnych podkładów mapowych na potrzeby klasyfikacji gleboznawczej. Przedmiotem prac były też zadania związane z tworzeniem Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych i Państwowych Gospodarstw Rolnych, a także m.in. prace związane z budową kanału Wieprz-Krzna oraz dotyczące nowego przebiegu granicy państwowej
w powiatach Hrubieszów i Tomaszów. Dyrektorem ZUR w Lublinie został Sławosz Kozłowski a jego zastępcami inż. Stefan Ruciński i inż. Wacław Nurek.

W dniu 1 lipca 1958r. Wojewódzkiemu Zarządowi Rolnictwa w Lublinie przywrócono dawną nazwę – Wydział Rolnictwa i Leśnictwa PWRN, natomiast z dotychczasowego Zarządu Urządzeń Rolnych wyłączono Oddział Urządzeń Rolnych, a pozostałą część Zarządu Urządzeń Rolnych przemianowano na Wojewódzkie Biuro Geodezji i Urządzeń Terenów Rolnych w Lublinie, które podlegało pod Wydział Rolnictwa i Leśnictwa Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie. Dyrektorem Biura został inż. Wacław Nurek a jego zastępcą Mieczysław Kozioł. W latach 1956-1969 jednostka wykonywała głównie prace geodezyjne związane
z zakładaniem ewidencji gruntów, w tym w znacznym stopniu na podkładzie fotogrametrycznym.

Z dniem 1 stycznia 1966 r. na mocy Zarządzenia Ministra Rolnictwa z dnia 12 sierpnia 1965 r. dotychczasowa nazwa jednostki zmieniona została na Wojewódzkie Biuro Geodezji i Urządzeń Rolnych
w Lublinie,  a główne zadania Biura w tym czasie to zakładanie jednolitej ewidencji gruntów oraz scalenia 
i wymiany gruntów. W roku 1971 nastąpiła zmiana na stanowisku dyrektora. Dotychczasowy dyrektor inż. Wacław Nurek przeszedł na emeryturę, a funkcję tę objął mgr Mieczysław Kozioł (zastępcą dyrektora został mgr inż. Marian Nykiel).

Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. wprowadziła dwuetapowy podział Państwa na gminy i województwa (zamiast dotychczasowych 17 powstało 49). Zniesiono powiaty. Równocześnie Uchwałą nr 122 Rady Ministrów
z dnia 10 lipca 1975 r. utworzono Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Lublinie (także w Chełmie, Białej Podlaskiej i Zamościu), a główne zadania wykonywane wówczas to: przejmowanie i rozdysponowywanie gospodarstw PFZ na rzecz gospodarki uspołecznionej, aktualizacja ewidencji gruntów po uwłaszczeniu, wykonywanie map glebowo – rolniczych oraz scalenia i wymiany gruntów.

W roku 1982 Zarządzeniem Wojewody Lubelskiego z dnia 15 marca 1982r. nastąpiło połączenie Wojewódzkiego Biura Geodezji i Terenów Rolnych w Lublinie z Wojewódzkim Biurem Geodezji i Kartografii
w Lublinie. Z tą chwilą funkcję dyrektora powierzono inż. Tadeuszowi Korulczykowi.

W roku 1984 nastąpiła kolejna, reorganizacja wojewódzkich biur geodezji i terenów rolnych polegająca
na wyłączeniu ze Statutu Biura wszystkich komórek organizacyjnych spełniających zadania administracji państwowej (wszelkiego rodzaju decyzje administracyjne), których zadania, etaty i pracownicy utworzyli
w Urzędzie Wojewódzkim Wydział Geodezji i Gospodarki Gruntami. W WBGiTR pozostała służba geodezyjna
i administracja wewnętrzna Biura, a Biuro po raz pierwszy stało się jednostką budżetową, w całości usługową
na rzecz rolnictwa w zakresie prac geodezyjnych, także zlecanych przez różne jednostki, w ramach obowiązującego prawa. Dyrektorem Biura mianowano mgr inż. Mariana Nykla, a jego zastępcą mgr inż. Stanisława Kochańskiego.

Zarządzeniem Wojewody Lubelskiego Nr 8/92 z dnia 20 stycznia 1992 r. w miejsce Wojewódzkiego Biura Geodezji i Terenów Rolnych w Lublinie jako jednostki budżetowej utworzono zakład budżetowy z zachowaniem tej samej nazwy. Nastąpiła także zmiana dyrektora Biura, którym z dniem 15.01.1993 został mgr inż. Stanisław Golec a jego zastępcą został mgr inż. Stanisław Kochański, a następnie mgr inż. Zbysław Suchora.

Z dniem 1 stycznia 1999r. przeprowadzono kolejną reformę administracyjną  w wyniku której powstało 16 województw w ramach których utworzono administrację rządową i samorządową. Z tą chwilą Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Lublinie łącznie z przypisanymi Biuru zadaniami włączono w struktury nowo powstałego województwa samorządowego jako zakład budżetowy, Uchwałą Sejmiku Nr VII/46/99 z dnia 1 marca 1999 r. w sprawie reorganizacji wojewódzkich biur geodezji i terenów rolnych. Równocześnie dokonano scalenia biur geodezji i terenów rolnych działających w dawnym układzie województw w jedno Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Lublinie (Biała Podlaska, Chełm, Lublin, Zamość, pow. Łuków, pow. Janów).
Na mocy uchwały zostaje utworzone Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych  w Lublinie wraz
z pracowniami w Puławach, Opolu Lubelskim, Rykach, Lubartowie, Kraśniku, Janowie Lubelskim i Łukowie, Oddziałem w Białej Podlaskiej wraz z pracowniami w Parczewie, Radzyniu Podlaskim
i Łosicach, Oddziałem w Chełmie wraz z pracowniami we Włodawie i Krasnymstawie, Oddziałem w Zamościu wraz z pracowniami w Biłgoraju, Hrubieszowie i Tomaszowie.  Jednocześnie w 1999r. następuje likwidacja pracowni w Radzyniu Podlaskim, Łosicach, Janowie Lubelskim, Kraśniku, Biłgoraju, Tomaszowie i Opolu Lubelskim. W  2001 r. ulega likwidacji pracownia w Łukowie, w 2003 r. zostają zlikwidowane pracownie w Rykach i Parczewie a w 2010 r.  Pracownie w Lubartowie i Puławach.

Wizyty pracowników Wojewódzkich Biur Geodezji oraz Ministerstwa Rolnictwa w Niemczech, we Francji i w Holandii pod koniec lat dziewięćdziesiątych doprowadziły do podjęcia starań w celu realizacji procesu prac scalania gruntów w podobny sposób jak to ma miejsce w Europie Zachodniej. Dlatego zapisy na ten temat pojawiły się w Pakcie dla wsi Polskiej oraz w Akcie Akcesyjnym dotyczącym przyjęcia Polski do Unii Europejskiej. Kolejnym krokiem w celu realizacji scaleń gruntów na wzór zachodnioeuropejski, były zapisy w tym zakresie
w Ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju oraz zmiany zapisów w ustawie o scalaniu
i wymianie gruntów, które przywróciły Wojewódzkim Biurom Geodezji, jako jednostkom samorządu województwa, możliwość realizowania scaleń gruntów na zasadach podobnych jak ma to miejsce w Niemczech
i Francji. Przypieczętowanie tego procesu było wejście Polski do Unii Europejskiej (1 maja 2004 r), w wyniku czego pojawiły się środki unijne na realizację scaleń gruntów. Od tego momentu Wojewódzkie Biuro Geodezji
i Terenów Rolnych w Lublinie realizuje scalenia gruntów jako zadania rządowe we współpracy z beneficjentami, stosownie do postanowień ustawy o scalaniu i wymianie gruntów oraz według rozporządzeń Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W ten sposób i na tych zasadach Wojewódzkie Biuro uczestniczyło w realizacji Sektorowego Programu Operacyjnego, lata 2004-2006 i Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w latach 2007-2013 a obecnie uczestniczy i realizuje zadania wynikające z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, lata 2014-2020 wspólnie z beneficjentami, pod nadzorem merytorycznym i we współpracy z Geodetą Województwa Lubelskiego.

Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Lublinie zgodnie z Uchwałą Nr XLVI/799/10 Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 6 lipca 2010 r. z dniem 1 stycznia 2011 r. zostało przekształcone z WBGiTR – zakład budżetowy w Wojewódzkie Biuro Geodezji w Lublinie – jednostkę budżetową, zwaną w skrócie WBG
w Lublinie wraz z pracowniami w Białej Podlaskiej, Chełmie, Lublinie i Zamościu oraz Krasnymstawie, Hrubieszowie i Włodawie. Stanisław Golec pełnił funkcję Dyrektora WBG w Lublinie do końca 2013 roku, następnie funkcję tę pełnili kolejno Przemysław Zaleski od 8 stycznia 2014 r. do 27 stycznia 2017 r. i Tomasz Prządka od 28 stycznia 2017 r. do 8 stycznia 2019 r.

Od dnia 9 stycznia 2019 roku Dyrektorem Wojewódzkiego Biura Geodezji w Lublinie został Marek Banach a jego zastępcą Bartosz Czech. W dniu 25 kwietnia 2019 roku został zaktualizowany Statut Wojewódzkiego Biura Geodezji w Lublinie i zmieniła się jego struktura organizacyjna. Po tej zmianie Wojewódzkie Biuro Geodezji 
w Lublinie pozostaje wojewódzką samorządową jednostką organizacyjną składającą się z 8 komórek organizacyjnych do których zaliczają się  4 pracownie terenowe zlokalizowane w byłych miasta wojewódzkich tj. w Lublinie, Białej Podlaskiej, Chełmie i Zamościu oraz 4 działy: Administracyjno-Gospodarczy, Organizacyjno-Kadrowy, Finansowo-Księgowy oraz Zarządzania i Nadzoru Technicznego. Dnia 27 lutego 2023 r. uchwałą Sejmiku Województwa Lubelskiego nr. XLV/671/2023 WBG w Lublinie zmieniło nazwę na Wojewódzkie Biuro Geodezji i Urządzania Terenów Rolnych w Lublinie. W skrócie WBGiUTR w Lublinie.

W ostatnich latach Wojewódzkie Biuro Geodezji i Urządzania Terenów Rolnych w Lublinie realizowało następujące prace na potrzeby Województwa Lubelskiego:

1. Scalenia gruntów,
2. mapy glebowo – rolnicze,
3. parki krajobrazowe,
4. tereny łowieckie,
5. wymiany gruntów,
6. podziały działek dla jednostek Województwa Lubelskiego,
7. mapy do celów prawnych na potrzeby Województwa Lubelskiego,
8. klasyfikacje gleboznawcze gruntów,
9. drogi wojewódzkie,
10. plany urządzeniowo – rolne,
11. inne prace na potrzeby Województwa Lubelskiego.

Strategicznym działaniem Wojewódzkiego Biura Geodezji w Lublinie jest cały czas realizacja projektów scaleń gruntów w wyniku których polepszają się warunki gospodarowania rolników ale również urządzane są między innymi: drogi, rowy, przepusty i tereny użyteczności publicznej. W  ostatnich latach w Województwie Lubelskim w ramach SPO 2004 – 2006 i PROW 2007 – 2014 zrealizowano projekty scaleń na 52 obiektach o łącznej powierzchni 32 869 ha. Obecnie w ramach PROW 2014 – 2020 realizowane są 24 obiekty scaleniowe o łącznej powierzchni 34 194 ha i w okresie przejściowym PROW 2021-2022 realizowane jest 12 obiektów scaleniowych o powierzchni 10 142 ha.

Potrzeby Województwa Lubelskiego w zakresie scalania gruntów są ogromne a chęć realizacji tych prac poprzez wpis na listę rezerwową Programu Pac Scaleniowych zgłosiły Starostwa Powiatowe z terenu całego województwa, na ogólną powierzchnię ponad 160 000 ha gruntów. Lista i obszar do wykonania scaleń gruntów cały czas się zwiększa, ponieważ przybywa chętnych do ich realizacji. Kolejne scalenia gruntów będą realizowane w ramach Planu Strategicznego Wspólnej Polityki Rolnej przypadającego na lata 2021-2027 (n+3).

W załączeniu:

• Historia WBGiUTR w Lublinie.  (PDF 49,5 MB)

• Kronika cz.1 do 2013r.  (PDF 49,5 MB)
• Kronika cz.2 lata 2013-2022 r.  (PDF 15,5 MB)
• Kronika cz.3 od roku 2023  (PDF 13 MB)