USTAWA z dnia 16 kwietnia 2020 r. o zmianie ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz niektórych innych ustaw, opublikowana w Dz.U. 2020 poz. 782 weszła w życie z dniem 31 lipca 2020.
To oznacza, że z tym dniem zaczynają obowiązywać nowe przepisy. Jednak nie wszystkie przepisy nowelizacji wchodzą w życie od dnia 31 lipca 2020 roku. Vacatio legis przewidziano dla przepisu wprowadzającego obowiązek przeznaczania wpływów ze sprzedaży map i innych materiałów PZGiK na finansowanie zadań organów SGiK. Zacznie on obowiązywać 1 stycznia 2021 roku. Z kolei przepisy dotyczące zbiorów danych dla aktów planowania przestrzennego wejdą w życie po 6 miesiącach (zatem 31 października), przy czym ustawa daje na utworzenie tych zbiorów 2 lata (a więc do końca kwietnia 2022 roku).
1. Uwolnienie danych PZGiK
Jedną z istotnych zmian wprowadzonych przez nowelizację jest zniesienie opłat za wybrane zbiory danych przestrzennych z państwowego zasobu, co potocznie określane jest uwolnieniem lub otwarciem danych. Będzie bezpłatna (do tej pory możliwa tylko na wniosek i za opłatą) dostępność osnowy geodezyjnej online na stronie www.geoportal.gov.pl: dane topograficzne (BDOT10k), ortofotomapa, dane pomiarowe LIDAR, Numeryczny Model Terenu, dane o osnowach geodezyjnych, podstawowe dane o działkach i budynkach. Dzięki temu już dziś z Geoportalu możemy pobierać ortofotomapy, dane o osnowie oraz dane wysokościowe (numeryczne modele terenu i pokrycia terenu oraz chmury punktów z lotniczego skaningu). Lada moment powinno zostać udostępnione również ściąganie z Geoportalu bazy danych obiektów topograficznych (BDOT10k) – na razie GUGiK udostępnił testową usługę do pobierania, a także wtyczkę do otwartej i darmowej aplikacji QGIS, która umożliwia sprawną wizualizację tego zasobu. Dane BDOT10k można także pobierać z witryn niektórych województw, np. pomorskiego czy mazowieckiego. Opłaty znoszone są także za wybrane dane z powiatowego zasobu geodezyjnego, tj. dotyczące szczegółowej osnowy oraz część EGiB (w zakresie identyfikatorów i geometrii działek oraz budynków, a także rodzaju budynków według Klasyfikacji Środków Trwałych). Publikacja tych zasobów leży już po stronie powiatów i miast na prawach powiatów. Na razie wygląda na to, że aby uzyskać te dane, w większości samorządów należy złożyć stosowny wniosek, choć są i takie (jak np. Warszawa), które udostępniły je na swoim serwisie mapowym. GGK zadeklarował jednocześnie, że wesprze zainteresowane starostwa w przystępnej publikacji uwolnionych zasobów.
2.Inne zmiany
1) Nowelizacja ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne znosi część opłat i wprowadza opłaty ryczałtowe za udostępnienie niektórych danych geodezyjnych. Ryczałtowe opłaty za materiały do prac geodezyjnych wg poniższych stawek:
a) do 1 ha – 100 zł
b) 1-10 ha – 100 zł oraz dodatkowo 10 zł za każdy rozpoczęty hektar powyżej 1 ha
c) powyżej 10 ha – 190 zł oraz dodatkowo 5 zł za każdy rozpoczęty hektar powyżej 10 ha;
2) W każdej chwili można rozpocząć prace geodezyjne, na dokonanie wymaganego zgłoszenia pracy jest 5 dni;
3) Organy Służby Geodezyjnej i Kartograficznej zostały zobligowane do bezzwłocznego przekazywania danych ze swoich zasobów;
4) Nie ma wymogu zgłaszania tyczeń obiektów budowlanych (budynków oraz sieci uzbrojenia terenu) do starosty oraz z konieczności przekazywania wyników tych prac do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego;
5) Usprawnienie prowadzenia ewidencji gruntów i budynków;
6) Wprowadza się obowiązek ustanawiania kierownika prac geodezyjnych, legitymującego się uprawnieniami zawodowymi w dziedzinie geodezji i kartografii w przypadku wykonywania każdej z prac geodezyjnych. W zgłoszeniu prac należy wskazać jego dane identyfikacyjne w tym numer uprawnień zawodowych. Do tej pory kierownika prac geodezyjnych trzeba było powołać tylko wtedy, gdy poszczególne czynności składające się na te prace nie były realizowane w całości samodzielnie przez osobę legitymującą się uprawnieniami zawodowymi.
7) Mniej formalności wymaganych przez starostwa powiatowe od geodetów, co pozwoli im szybciej uzyskiwać potrzebne materiały.
8. Ustawa likwiduje wiele ograniczeń i barier biurokratycznych, które dotychczas wydłużały proces przygotowawczy inwestycji budowlanych.
9) W nowelizacji pojawia się ponadto obowiązek prowadzenia baz danych obiektów topograficznych o szczegółowości zapewniającej tworzenie standardowych opracowań kartograficznych w skalach 1:500 – 1:5000 dla obszaru całego kraju.
10) W ramach procedury weryfikacji wyników prac geodezyjnych sprawdzana ma być również spójność zbiorów danych przekazanych przez wykonawcę prac z prowadzonymi przez organ Służby Geodezyjnej i Kartograficznej bazami danych. Określono maksymalny termin weryfikacji wyników prac geodezyjnych przez organy administracji geodezyjnej szczebla powiatowego na 7-20 dni roboczych.
11) Wiarygodność dokumentacji geodezyjnej wykorzystywanej w procedurach rozpoczęcia i zakończenia procesu inwestycyjnego (szczególnie granice nieruchomości, uzbrojenie terenu czy usytuowanie obiektów budowlanych) jest bardzo istotna dla inwestora w ustaleniu prawa do przeznaczenia nieruchomości na cele budowlane oraz obszaru oddziaływania planowanego obiektu budowlanego.
3. Trzy nowe definicje w Prawie geodezyjnym i kartograficznym
Prawo geodezyjne i kartograficzne wprowadza nowe definicje „mapy do celów projektowych”, „geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej obiektów budowlanych”, oraz „czynności geodezyjne na potrzeby budownictwa„, które jednocześnie zmieniają treść Prawa budowlanego. Poniżej definicje wprost z ustawy:
- Mapa do celów projektowych – opracowanie kartograficzne, wykonane z wykorzystaniem wyników pomiarów geodezyjnych i materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, zawierające elementy stanowiące treść mapy zasadniczej lub mapy, o której mowa w art. 4 ust. 2, a także informacje niezbędne do sporządzenia dokumentacji projektowej oraz, z uwzględnieniem art. 12c ust. 1 pkt 1, klauzulę urzędową, o której mowa w art. 40 ust. 3g pkt 3, stanowiącą potwierdzenie przyjęcia do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego zbiorów danych lub dokumentów, o których mowa w art. 12a ust. 1, w oparciu o które mapa do celów projektowych została sporządzona, albo oświadczenie wykonawcy prac geodezyjnych o uzyskaniu pozytywnego wyniku weryfikacji.
- Geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza obiektów budowlanych – rozumie się przez to wykonanie pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych mających na celu zebranie aktualnych danych o przestrzennym rozmieszczeniu elementów zagospodarowania terenu objętego zamierzeniem budowlanym i sporządzenie dokumentacji geodezyjnej zawierającej wyniki tych pomiarów, w tym mapę opatrzoną, z uwzględnieniem art. 12c ust. 1 pkt 1, klauzulą urzędową, o której mowa w art. 40 ust. 3g pkt 3, stanowiącą potwierdzenie przyjęcia do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego zbiorów danych lub dokumentów, o których mowa w art. 12a ust. 1, w oparciu o które mapa ta została sporządzona, albo oświadczenie wykonawcy prac geodezyjnych o uzyskaniu pozytywnego wyniku weryfikacji.
Czynności geodezyjne na potrzeby budownictwa – wykonywanie geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych podczas projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych, w szczególności związanych z opracowaniem mapy do celów projektowych, wytyczeniem obiektów budowlanych w terenie, geodezyjną inwentaryzacją powykonawczą obiektów budowlanych, geodezyjną obsługą budowy i montażu obiektów budowlanych oraz pomiarami przemieszczeń i odkształceń obiektów budowlanych, skutkujących sporządzeniem dokumentacji geodezyjnej (przepis art. 2 pkt 2a upgik).
4. Nowelizacja Pgik przewiduje przygotowanie 14 nowych rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy
Czas na wprowadzenie tych przepisów upływa równo za rok. W Dzienniku Ustaw opublikowane już zostały 4 nowe rozporządzenia w związku z nowelizacją ustawy Prawo geodezyjne kartograficzne. Rozporządzenia weszły w życie z dniem 31 lipca 2020 r
1) Rozporządzenie Ministra Rozwoju z 30 lipca 2020 r. w sprawie wzorów wniosków o udostępnienie materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, licencji i Dokumentu Obliczenia Opłaty, a także sposobu wydawania licencji.
Rozporządzenie określa wzory wniosków o udostępnienie materiałów centralnego, wojewódzkiego i powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, wniosków o wydanie wypisu lub wyrysu z operatu ewidencyjnego, oraz wniosków o umożliwienie okresowego korzystania z usług systemu „ASG-EUPOS”. Rozporządzenie określa także sposób wydawania licencji oraz wzór licencji określającej zakres uprawnień: licencjobiorcy do wykorzystywania udostępnionych materiałów zasobu oraz licencjobiorcy do okresowego korzystania z systemu ASG-EUPOS oraz Dokumentu Obliczenia Opłaty.
2) Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 28 lipca 2020 r. w sprawie uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii
Rozporządznie określa sposób, tryb i szczegółowe warunki nadawania uprawnień zawodowych oraz działania komisji kwalifikacyjnej do spraw uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii, a także wysokość opłaty za postępowanie kwalifikacyjne oraz tryb pobierania tej opłaty oraz wysokość wynagrodzenia przewodniczącego komisji kwalifikacyjnej i członków komisji kwalifikacyjnej.
3) Rozporządzenie Ministra Rozwoju z 27 lipca 2020 r. w sprawie wzorów zgłoszenia prac geodezyjnych, zawiadomienia o przekazaniu wyników zgłoszonych prac oraz protokołu weryfikacji wyników zgłoszonych prac geodezyjnych.
Rozporządzenie określa wzóry zgłoszenia prac geodezyjnych, zawiadomienia o przekazaniu wyników zgłoszonych prac geodezyjnych oraz protokołu weryfikacji wyników zgłoszonych pracgeodezyjnych.
4) Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 20 lipca 2020 r. w sprawie baz danych dotyczących zobrazowań lotniczych i satelitarnych oraz ortofotomapy i numerycznego modelu terenu.Rozporządzenie określa zakres informacji gromadzonych w bazach danych dotyczących zobrazowań lotniczych i satelitarnych oraz ortofotomapy i numerycznego modelu terenu; organizację baz danych oraz tryb i standardy techniczne tworzenia, aktualizacji i udostępniania baz danych.
5) Według pierwotnych zapowiedzi z dniem 31 lipca miało także wejść w życie nowe rozporządzenie w sprawie standardów geodezyjnych. Jak powiedział podczas wideokonferencji GGK, rozporządzenie wejdzie w życie najwcześniej 7 sierpnia. Warto natomiast zwrócić uwagę, że akt ten jest o tyle istotny, że dziś przestaje obowiązywać rozporządzenie z 1995 roku ws. rodzaju i zakresu opracowań geodezyjno-kartograficznych oraz czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie, a część jego zapisów miała zostać przeniesiona właśnie do nowych standardów. Wiele istotnych zmian wprowadzi także nowe rozporządzenie ws. EGiB. Na jego wejście w życie poczekamy jednak jeszcze kilka miesięcy.
W załączeniu:
Dz. U. 1989 Nr 30 poz. 163 Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (PDF 1,7 MB)
Opracowano na podstawie: t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 276, 284, 782, 1086.
