Podsumowanie pierwszego dnia:
Prezes Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej Mateusz Morawiecki oficjalnie otworzył dziś Samorządowy Kongres Trójmorza. Na dwudniowe wydarzenie do Lubelskiego Centrum Konferencyjnego, któremu towarzyszy Forum Gospodarcze, przyjechali przedstawiciele samorządów dwunastu państw członkowskich Inicjatywy Trójmorza. W tegorocznej, drugiej edycji biorą również udział goście z Ukrainy. Kongres odbywa się pod patronatem honorowym Prezydenta RP Andrzeja Dudy.
Zrodzona w 2016 roku Inicjatywa Trójmorza służy wzmocnieniu współpracy społeczno-gospodarczej i naukowej oraz niwelowaniu różnic infrastrukturalnych regionów zlokalizowanych między Morzem Bałtyckim, Adriatyckim i Czarnym. Zgromadzonych na sali oraz on-line gości powitał Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski, który nawiązał do historii powołania Sieci Trójmorza.
– Koncepcja podjęcia współpracy europejskiej na nieco zaniedbanej osi północ–południe była podnoszona wiele lat wcześniej już przez śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Umacnianie polskiej podmiotowości i samodzielności w stosunkach międzynarodowych uważał on za niezwykle ważną kwestię, dlatego w kolejnych latach klarowała się coraz bardziej idea Trójmorza – przypominał Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski.
Oficjalnego otwarcia Samorządowego Kongresu Trójmorza dokonał Prezes Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej Mateusz Morawiecki.
– Staramy się rozbudowywać Trójmorze o kolejne wymiary, by nie pozostało koncepcją teoretyczną. Samorządy mogą nadać tej idei wymiar praktyczny poprzez współpracę regionów. Nasz kongres odbywa się w cieniu wojny na Ukrainie. Nie będzie Trójmorza bez wolnej i suwerennej Ukrainy – podkreślał Premier Mateusz Morawiecki.
Po oficjalnych przemówieniach oraz odczytaniu listów od Prezydenta RP Andrzeja Dudy oraz Marszałek Sejmu Elżbiety Witek, marszałek Jarosław Stawiarski wręczył Premierowi Mateuszowi Morawieckiemu Nagrodę Honorową Kongresu „Międzynarodowy Sukces w obszarze regionów Trójmorza” za szczególne zasługi w walce o niezawisłość Ukrainy oraz inspirowanie krajów Unii Europejskiej do wspierania zaatakowanego kraju.
Panel I: Inicjatywa Trójmorza – Ukraina – Wyzwania Współpracy
Celem pierwszego panelu było ukazanie konsekwencji agresji Rosji na Ukrainę dla funkcjonowania Inicjatywy Trójmorza oraz wyzwań dotyczących obecnej i przyszłej współpracy Inicjatywy z Ukrainą. Dyskutowano o znaczenie formatu Inicjatywy Trójmorza dla odbudowy niepodległego państwa ukraińskiego oraz o możliwości przyjęcia Ukrainy do Sieci jako członka Inicjatywy. W panelu wystąpili m.in. Podsekretarz Stanu w MSZ i Pełnomocnik rządu ds. Inicjatywy Trójmorza Paweł Jabłoński, Ambasador Ukrainy w Polsce Andrij Deszczyca oraz Ambasador USA w Polsce Mark Brzezinski.
Panel II: Bezpieczeństwo energetyczne państw Inicjatywy Trójmorza w obliczu wojny w Ukrainie
W panelu poświęconym budowaniu suwerennego bezpieczeństwa energetycznego Europy i poszukiwaniu nowego porządku dla kierunku dostaw surowców, wzięli udział m.in. Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Artur Soboń, Prezes Zarządu Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A. Artur Wasil oraz Wiceprezes Zarządu ds. Operacyjnych PGNiG S.A. dr Robert Perkowski.
– Ograniczenie podaży na rynku surowców wymusiło konieczność zmagania się ze zjawiskiem wzrostu cen surowców i cen żywności. Państwo musi częściowo przyjąć na siebie koszty społeczne związane z inflacją, stąd pojawiają się programy rządowe, takie jak np. Polski Ład. Polska od pewnego czasu prowadzi politykę, dzięki której jesteśmy w komfortowej sytuacji i nie brakuje nam dostaw ropy i dostaw gazu, uzupełniamy import surowców węgla, korzystamy także z odnawialnych źródeł energii – mówił Artur Soboń, sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów.
Panel III Rzeczpospolita Obywatelska – jak budowano kapitał społeczny między Polską a Ukrainą
Paneliści poszukiwali odpowiedzi na pytanie, czy budowa kapitału społecznego między Polską a Ukrainą przyczyni się do bezpieczeństwa obszaru Inicjatywy Trójmorza. Celem dyskusji było kreowanie wspólnych inicjatyw oraz przedsięwzięć w obszarze społecznym, kulturalnym i gospodarczym, zarówno w perspektywie obecnego konfliktu za naszą wschodnią granicą, jak i w perspektywie powojennej odbudowy Ukrainy oraz jej integracji ze strukturami europejskimi i rozwoju w ramach Inicjatywy Trójmorza. W panelu uczestniczyli m.in.: Dyrektor Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków dr Michał Laszczkowski, Dyrektor Departamentu Infrastruktury w Ministerstwie Obrony Narodowej dr Marcin Mazuryk oraz Koordynator Programu Synergia w Ministerstwie Aktywów Państwowych Łukasz Turkowski.
Panel IV: Współpraca uniwersytetów Trójmorza
Paneliści poruszyli istotne zagadnienia dotyczące wzmocnienia i koordynacji współpracy między ośrodkami akademickimi Trójmorza, a także dyskutowali o możliwości poszerzenia działań Trójmorza o współpracę w dziedzinie nauk humanistycznych i kultury. Wśród panelistów znaleźli się m.in. Rektor Uniwersytetu Medycznego w Lublinie prof. dr hab. n. med. Wojciech Załuska, Prorektor ds. studentów, doktorantów i rozwoju KUL dr hab. Beata Piskorska oraz Pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. GovTech i Pełnomocnik Ministra Edukacji i Nauki ds. Transformacji Cyfrowej Justyna Orłowska.
Nowi członkowie Sieci Regionów Trójmorza
Na szczególną uwagę zasługuje zainicjowana w ubiegłym roku przez nasze województwo Deklaracja Gospodarcza Sieci Regionów Trójmorza. Dokument ten, zwany Deklaracją Lubelską, powołał Sieć Regionów Trójmorza – format bezpośredniej współpracy między samorządami z dwunastu państw Inicjatywy Trójmorza. W 2021 roku deklarację parafowali przedstawiciele 15. samorządów z Polski, Rumunii, Litwy, Słowacji i Węgier. Dzisiaj przyjęto nowych członków do Sieci Regionów Trójmorza:
• Region Centralny (Rumunia);
• Obwód Lwowski (Ukraina);
• Obwód Tarnopolski (Ukraina).
Panel V Debata Regionów: Sieć Regionów Trójmorza – współpraca z regionami ukraińskimi
Debata Regionów, poświęcona rozbudowie samorządowego komponentu Inicjatywy Trójmorza, w tym roku zrealizowana została w ramach programu „Dyplomacja publiczna 2022” finansowanego przez MSZ RP. Dyskusja dotyczyła poszukiwania możliwości wsparcia uchodźców oraz instrumentów finansowych niezbędnych dla odbudowy państwa ukraińskiego po zakończeniu działań wojennych. W debacie wzięli udział m.in. Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski i Marszałek Województwa Podkarpackiego Władysław Ortyl, a także Przewodniczący Tarnopolskiej Rady Obwodowej Mykhaylo Golovko.
Partnerzy Kongresu
Samorządowy Kongres Trójmorza odbywa się dzięki wsparciu kluczowych partnerów strategicznych, merytorycznych i patronów medialnych wydarzenia, m.in. dzięki Kancelarii Prezydenta, Ministerstwu Aktywów Państwowych, Ministerstwu Edukacji i Nauki, Ministerstwu Infrastruktury oraz Ministerstwu Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a także BGK, Bogdanka, Enea, GPW, Grupa Azoty Puławy, Krajowa Grupa Spożywców, Polski Cukier, Lotto, Orlen, PFR Portal PPK, PGE, PGNiG, PKP, Poczta Polska, PZU.
Na tegoroczny Samorządowy Kongres Trójmorza zarejestrowało się ponad 1000 uczestników, w tym 900 do stacjonarnego udziału w wydarzeniu, zaś blisko 150 osób wybrało opcję on-line.
W I edycji Kongresu (29-30 czerwca 2021 r.) wzięło udział 730 uczestników. Oficjalnego otwarcia dokonał Prezydent RP Andrzej Duda, który objął wydarzenie patronatem honorowym. W wydarzeniu wzięli udział: Premier Mateusz Morawiecki (on-line), Wiceprezes Rady Ministrów Jacek Sasin, Prezes Orlenu Daniel Obajtek, liderzy kluczowych sektorów polskiej i zagranicznej gospodarki, prezesi największych spółek giełdowych, Banku Gospodarstwa Krajowego, 7 ministrów spraw zagranicznych, a także przedstawiciele administracji publicznej i samorządów.
Podsumowanie drugiego dnia:
Drugi i ostatni dzień Samorządowego Kongresu Trójmorza otworzył Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski. Wystąpienie inauguracyjne wygłosił Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Aktywów Państwowych Jacek Sasin. Kapituła Kongresu wręczyła dzisiaj nagrody „Międzynarodowy Sukces w obszarze regionów Trójmorza”. Z kolei ministrowie transportu z Polski i Bułgarii podpisali deklarację transportową.
Marszałek Jarosław Stawiarski otworzył drugi dzień Samorządowego Kongresu Trójmorza w Lubelskim Centrum Konferencyjnym.
– Wczorajszy dzień był zdominowany sytuacją na Ukrainie. Trwająca wojna i jej konsekwencje istotne są dla nas, dwunastu państw Unii Europejskiej, i dla całego świata. Konkluzja wypowiedziana wczoraj przez Premiera Mateusza Morawieckiego, że nie ma Trójmorza bez wolnej i suwerennej Ukrainy, jest jednym z ważniejszych stwierdzeń. Ukraina, która ma się stać krajem europejskim, dąży do krajów zjednoczonej Europy poprzez Inicjatywę Trójmorza. My możemy stać się swoistą forpocztą dla braci Ukraińców – mówił Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski.
Wicepremier Jacek Sasin zauważył:
– Trójmorze to inicjatywa ze wszech miar trafiona. Rośnie zamożność tej części Europy Środkowej. Dzięki pracowitości konsekwentnie udaje się nam skracać dystans do pozostałych państw Unii Europejskiej. Możemy wspólnie szukać korzystniejszych surowców energetycznych, razem budować infrastrukturę, korzystać nawzajem z tych atutów, które mamy – podkreślał Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Aktywów Państwowych Jacek Sasin.
Nagroda „Międzynarodowy sukces w obszarze regionów Trójmorza”
Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski i Prezes Instytutu Rozwoju Samorządu Terytorialnego Województwa Lubelskiego prof. Marcin Szewczak ogłosili laureatów szczególnie zasłużonych dla Inicjatywy Trójmorza. Rada Programowa Kongresu przyznała nagrodę „Międzynarodowy sukces w obszarze regionów Trójmorza” w trzech kategoriach:
- w kategorii „Osobowość” nagrodę odebrał Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Aktywów Państwowych Jacek Sasin za przyczynianie się do rozwoju inicjatywy Trójmorza, zacieśnianie relacji między państwami oraz wzmocnienie potencjału gospodarczego regionów Trójmorza;
- w kategorii „Firma międzynarodowa” nagrodę w imieniu PZU S.A. odebrała Beata Kozłowska-Chyła, Prezes Zarządu, w uznaniu za aktywne międzynarodowe działania i wspieranie rozwoju Inicjatywy Trójmorza;
- w kategorii „Firma regionalna” nagrodę otrzymało NORGPOL CZERWIŃSKI S.J., reprezentowane przez prezesa spółki Zbigniewa Czerwińskiego. Firma zajmuje się produkcją pieców przemysłowych dla hut szkła i obróbką szkła. Nagroda została przyznana za kreowanie pozytywnego wizerunku Inicjatywy Trójmorza i zacieśnianie relacji między regionami tej Inicjatywy.
Po wystąpieniu prezesa Giełdy Papierów Wartościowych dr Marka Dietla głos zabrał Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Henryk Kowalczyk, który nawiązał do pierwszego panelu Kongresu.
– Ukraina była znaczącym eksporterem zbóż. Zaczynamy się martwić o bezpieczeństwo żywnościowe krajów Afryki Południowej czy Bliskiego Wschodu. Agresor niszczy zbiory, plony, zakłady przetwórcze. Pod wielkim znakiem zapytania stoi przyszłość plonów, których spadek może sięgnąć nawet do 50%. Wielkim wyzwaniem dla Unii Europejskiej jest wsparcie transportu zboża z Ukrainy – mówił Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Henryk Kowalczyk.
Panel I: Sytuacja na rynkach rolno-spożywczych po rosyjskiej agresji na Ukrainę – stan obecny i perspektywy
Wzrost cen surowców rolnych i żywności, obserwowany od początku ataku Rosji na Ukrainę, powoduje obawy o bezpieczeństwo żywnościowe w Unii Europejskiej i na świecie. Produkcja rolna Ukrainy i Rosji ma istotne znaczenie dla globalnego rynku żywności, w tym w szczególności rynku zbóż, a także ze względu na ograniczenia w dostawach energii i nawozów. Podczas panelu została omówiona obecna sytuacja na rynkach rolnych oraz przewidywane skutki wojny dla sektora rolno-spożywczego w perspektywie najbliższych lat. Przedstawione zostały również działania zmierzające do ustabilizowania sytuacji na rynkach rolno-spożywczych.
Panel II: Czy istnieje potrzeba redefinicji polityki korytarzy transportowych na osi północ–południe w kontekście obecnej sytuacji geopolitycznej? Finalizacja prac na szlakach drogowych, spójna sieć połączeń kolejowych
Dyskusja w trakcie panelu poświęcona była możliwościom, jakie stwarza nowy korytarz transportowy w ramach sieci TEN-T. Ministrowie poruszyli również temat synergii połączeń wzdłuż szlaków Via Carpatia i Rail Carpatia z innymi przedsięwzięciami priorytetowymi w skali Unii Europejskiej, w szczególności Rail Baltica. W debacie nie zabrakło tematu wojny na Ukrainie i jej skutków krótko- i długoterminowych dla funkcjonowania sieci transporotowych regionu Trójmorza.
– Dzisiaj bardzo ważne porozumienie zostanie kontrasygnowane przez Ministerstwo Polski i Bułgarii w sprawie wspólnych starań o rozszerzenie sieci TEN-T, m.in. o korytarze wskazane na północ od Białegostoku. Takie porozumienie przygotujemy też z naszymi przyjaciółmi z Rumunii. Wspólnie będziemy bardzo intensywnie wspierać się w tych działaniach, które – jestem przekonany – przyniosą skutek. Rewizja sieci TEN-T właśnie następuje – myślimy tu o szlakach komunikacyjnych, które w części się już znalazły i jeszcze się znajdą w tej wersji poszerzonej na południu i na północy Europy – zapowiadał Minister Infrastruktury Andrzej Adamczyk.
Deklaracja transportowa
Minister Infrastruktury Andrzej Adamczyk oraz Minister Transportu i Komunikacji Republiki Bułgarii Nikołaj Sabev podpisali deklarację zakładającą współpracę na rzecz rozwoju Europejskich Korytarzy Transportowych „Bałtyk – Morze Czarne/Egejskie” i „Bałkany Zachodnie”.
Panel III: Growing Europe – biznes i zdrowie regionu Trójmorza
Podczas panelu podkreślono, że utrzymanie tempa wzrostu jednego z najbardziej atrakcyjnych obszarów inwestycyjnych na świecie, czyli Europy Środkowo-Wschodniej, wymaga pokonania wyzwań ekonomicznych i geopolitycznych. PZU jako największa instytucja finansowa regionu dąży do rozwoju innowacyjnych modeli biznesowych. Rozwój sektora ochrony zdrowia w połączeniu z jego wpływem na rozwój regionalny obszaru Trójmorza jest jednym z priorytetów inwestorów z całego świata – akcentowano.
Panel IV: Przed szczytem w Rydze: szanse i wyzwania stojące przed Inicjatywą Trójmorza
Panel przygotowywał uczestników na siódmy już Szczyt Inicjatywy Trójmorza, który w czerwcu br. odbędzie się w Rydze. Dyskutowano o realnych i potencjalnych konfliktach między państwami członkowskimi oraz agresji Rosji na Ukrainę, niezadowalającym tempie realizacji priorytetowych projektów, dokapitalizowaniu Funduszu Inwestycyjnego 3SI, powrocie państw tego regionu na ścieżkę wzrostu gospodarczego oraz wsparciu zewnętrznym (przede wszystkim ze strony USA i UE).
Seminarium: Programy Interreg płaszczyzną współpracy Regionów Trójmorza
Celem seminarium programów Interreg była wymiana doświadczeń i dobrych praktyk oraz omówienie trwałych efektów działań i ich wpływu na procesy rozwojowe w regionach Trójmorza. Ważnym elementem debaty było także wskazanie potrzeb, możliwości oraz sposobów budowania długoterminowej współpracy pomiędzy regionami.
Dyplomy uznania – zasłużeni dla województwa lubelskiego
Rada Programowa Sieci Gospodarczej Regionów Trójmorza zadecydowała o wręczeniu dodatkowych wyróżnień dla osób szczególnie zasłużonych dla województwa lubelskiego. Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski i Prezes Instytutu Rozwoju Samorządu Terytorialnego Województwa Lubelskiego prof. Marcin Szewczak wręczyli dyplomy uznania:
- wicepremierowi Henrykowi Kowalczykowi za wspieranie woj. lubelskiego jako regionu rolniczego, stanowiącego ważny element w procesie konsolidacji sektora rolno-spożywczego poprzez powołanie Krajowej Grupy Spożywczej i promocję tych działań na obszarze Inicjatywy Trójmorza;
- ministrowi Andrzejowi Adamczykowi za wspieranie woj. lubelskiego w zakresie rozwoju infrastruktury drogowej i kolejowej, w szczególności trasa Via Carpathia im. śp. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego;
- Andrzejowi Jaworskiemu, prezesowi Izby Gospodarczo Handlowej Rynku Spożywczego, za wspieranie woj. lubelskiego w procesie bezpieczeństwa żywnościowego poprzez promocję rodzimych producentów spożywczych, również na obszarze Inicjatywy Trójmorza;
- Arturowi Wasilowi, prezesowi LW Bogdanka S.A., za wspieranie woj. lubelskiego w procesie zielonej transformacji energetycznej i zrównoważonego rozwoju również na obszarze Inicjatywy Trójmorza.
Forum Gospodarcze
Równolegle w Lubelskim Centrum Konferencyjnym odbywało się Forum Gospodarcze służące poszukiwaniu rozwiązań ułatwiających prowadzenie biznesu za granicą i pogłębianiu kontaktów międzynarodowych. Tematyka paneli dotyczyła: cyfryzacji, gospodarki, nowoczesnej edukacji, branż targowo-wystawienniczych, rolnictwa i transformacji biznesu. Dyskusjom panelowym towarzyszyły spotkania B2B pomiędzy lubelskimi, a zagranicznymi przedsiębiorcami, a także wizyty studyjne w innowacyjnych firmach, tj. w Perle Lublin i Pszczółce. Wśród wystawców znaleźli się partnerzy wydarzenia, regiony partnerskie, firmy z certyfikatem „Marka Lubelskie” oraz sponsorzy.
Powołanie Łęczyńskiego Klastra Energetycznego
Podczas Forum Gospodarczego podpisano list intencyjny powołujący Łęczyński Klaster Energetyczny. W jego skład weszło dziewięć podmiotów: LW Bogdanka S.A., Politechnika Lubelska, Łęczyńska Energetyka Sp. z o.o., Powiat Łęczyński, Miasto Łęczna, Cyców, Milejów, Ludwin i Puchaczów. Klaster stawia sobie za cel działanie na rzecz zrównoważonego rozwoju i dbanie o bezpieczeństwo energetyczne w regionie. Inicjatorem pomysłu jest LW Bogdanka S.A.
W Samorządowym Kongresie Trójmorza wzięło udział ponad tysiąc osób – 900 uczestniczyło stacjonarnie, zaś blisko 150 osób wybrało opcję on-line. Stream z Kongresu dostępny jest na oficjalnej stronie Samorządowego Kongresu Trójmorza
